Pontevedra – một thành phố thủ phủ của tỉnh Pontevedra ở tây nam Galicia, Tây Ban Nha – là nơi đáng mơ ước để sống, vì 20 năm qua, thành phố này đã không còn tiếng động cơ ồn ào, tiếng còi xe nữa, các con phố đã vắng bóng những chiếc xe hơi
Pontevedra – một thành phố thủ phủ của tỉnh Pontevedra ở tây nam Galicia, Tây Ban Nha – là nơi đáng mơ ước để sống, vì 20 năm qua, thành phố này đã không còn tiếng động cơ ồn ào, tiếng còi xe nữa, các con phố đã vắng bóng những chiếc xe hơi. Thành phố chỉ còn những âm thanh tự nhiên mà ở nơi khác khó lòng nghe thấy được như bước chân đi bộ, tiếng người trò chuyện, cười đùa, hay tiếng lá rơi, tiếng chim ríu rít… Hiện tại, 80.000 cư dân của thành phố đã chuyển sang đi bộ.
Được biết, trước đây mỗi ngày có khoảng 14.000 ô tô lưu thông qua các con phố này. Số lượng xe hàng ngày thậm chí còn nhiều hơn cư dân sống tại đây. Điều đó dẫn tới tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng, thậm chí còn cao hơn ở Paris. Nhưng kể từ sau khi ông Fernández Lores – Thị trưởng thành phố Pontevedra lên nắm quyền năm 1999, ông đã triển khai mô hình mô hình đô thị mới không khói xe, khôi phục lại không gian công cộng, nên thành phố đã có những thay đổi đáng kể.
Chính sách đô thị của thành phố Pontevedra là một sự kết hợp đa dạng giữa lệnh cấm xe cộ tham gia giao thông, thiết lập lại mô hình đường phố cùng các sáng kiến giúp lái xe tự nguyện để xe ở nhà. Đa phần các loại xe sẽ bị cấm lưu thông ở khu vực phố cổ của Pontevedra. Chỉ cư dân, công nhân, xe cứu thương, taxi và xe giao hàng mới được phép vào khu vực này.
Tại trung tâm thành phố, 70% hoạt động di chuyển là đi bộ. Bên ngoài ngoại ô thành phố có các bãi gửi xe ngầm cỡ lớn, thay thế cho bãi đỗ trên đường. Muốn vào trung tâm thành phố, người dân phải gửi xe phía ngoài. Đổi lại, Pontevedra chuẩn bị hẳn 1.686 điểm đậu xe miễn phí xung quanh, từ bãi đỗ xe đi bộ vào trung tâm thành phố chỉ mất khoảng 10 phút. Đặc biệt, toàn bộ khu đất rộng đến 300.000 m2 của thành phố được lát gạch granite, quy hoạch lại hoàn toàn để dành riêng cho người đi bộ. Trên đường phố cũng không có sự phân chia giữa vỉa hè dành cho người đi bộ và làn đường dành cho xe cộ.
“Chúng tôi lấy không gian từ những chiếc xe tư nhân và tăng không gian dành cho mọi người. 70% không gian là dành cho con người, chỉ 27 – 30% dành cho xe hơi”. – ông Fernández Lores cho hay.
Tại những khu vực mới xây của thành phố, xe vẫn được chạy với tốc độ tối đa 30km/h. Chiều rộng của nhiều làn đường dành cho xe chạy được co hẹp còn 3,5m. Điều này sẽ khiến mọi người lái xe chậm hơn. Các phương tiện muốn đi từ phía Bắc sang phía Nam thành phố sẽ phải sử dụng các tuyến đường vành đai, từ đó tránh được tình trạng ùn tắc ở trung tâm thành phố.
Lệnh cấm xe của thị trưởng Lores ban đầu vấp phải nhiều sự phản đối kịch liệt từ hàng trăm doanh nghiệp. Pontevedra cũng đối diện với nhiều ý kiến trái chiều. Nhưng đến nay, 3/4 người dân dùng ô tô trước kia đã chuyển sang đi xe đạp hoặc đi bộ; và phần lớn người dân hài lòng với cuộc sống không ô tô.
Một điều không thể phủ nhận rằng nhờ những nỗ lực kể trên, từ những năm 1990 đến nay, lượng khí thải CO2 của thành phố Pontevedra đã giảm 67%. Đặc biệt, kể từ năm 2011, Pontevedra không có các vụ tai nạn giao thông nào.
Đây chính là mô hình thành phố được nhiều người dân thích thú, vì dễ nhận thấy trong khi các đô thị khác đang ô nhiễm và mất dần lượng cư dân, thì trung tâm thành phố Pontevedra lại đón nhận thêm 12.000 cư dân mới.
“Trẻ em và người già sẽ được an toàn hơn. Tôi tin rằng đây là một sáng kiến tuyệt vời”, cô Serena Lomuscio – một người dân thành phố cho biết.
“Tôi không bao giờ lái xe. Tôi đi bộ đến khắp mọi nơi. Pontevedra cũng là một thành phố thân thiện đối với người đi bộ, nó khá bằng phẳng”, bà Silvia Maria San Martin Lorenzo, một người dân khác tại đây chia sẻ.
“Đây là thành phố lý tưởng với người thích đi bộ. Bạn có thể lang thang khắp khu vực trung tâm chỉ mất 25 phút. Có những điều người ta chỉ trích, nhưng không thể từ chối mô hình này”, kiến trúc sư Rogelio Carballo Soler nhận xét.
Thực tế, mô hình thiết kế lại đô thị của thành phố Pontevedra đã nhận được nhiều giải thưởng quốc tế, trong đó bao gồm giải thưởng của Tổ chức Định cư Con người Liên Hợp Quốc (UN-Habitat) năm 2015.
